Η καταστροφή της Σμύρνης

Ανέκδοτα μέχρι σήμερα γράμματα και ημερολόγια Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων που βρίσκονταν εκείνη την ημέρα στη Σμύρνη δίνουν την πιο κατηγο ρηματική απάντηση στο ιστορικό ερώτημα

«Είδα Τούρκους στρατιώτες να βάζουν φωτιά»
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΣΑ ΜΠΑΣΤΕΑ*
Ποιος έκαψε τη Σμύρνη; Πλέον δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Το βιβλίο του Βρετανού συγγραφέα Τζάιλς Μίλτον «Ο Χαμένος Παράδεισος, Σμύρνη 1922» βασίστηκε σε, ανέκδοτα μέχρι σήμερα, γράμματα και ημερολόγια Λεβαντίνων της Σμύρνης. Οι μαρτυρίες Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων που είδαν Τούρκους στρατιώτες με βαρέλια γεμάτα πετρέλαιο να ραντίζουν τα κτίρια στην αρμενική συνοικία και να βάζουν φωτιά, δίνουν την πιο κατηγορηματική απάντηση στο ιστορικό ερώτημα. Αναπάντητα όμως συνεχίζουν να παραμένουν τα γιατί μπροστά σε τόσο ανθρώπινο πόνο και παραλογισμό: την ώρα που οι ορχήστρες των βρετανικών πλοίων έπαιζαν για να μην ακούγονται οι κραυγές των προσφύγων, οικογένειες κρύβονταν σε τάφους για να γλιτώσουν. ...
«Οι εντολές μας είναι να κάψουμε τα σπίτια»
«Τρεις τρόποι για να πεθάνεις»
Την ώρα που η φρίκη ζωντάνευε στην προκυμαία της Σμύρνης, οι Βρετανοί αξιωματικοί φορούσαν τις λευκές στολές για το δείπνο

Οι ορχήστρες έπαιζαν μελωδίες...
Πάνω στο βρετανικό πλοίο «Ιron Duke» ο πλοίαρχος σερ Όσμοντ ντε Μποβουάρ Μπροκ επέμεινε να τηρηθεί η καθημερινή ρουτίνα. Ο Τζορτζ Ουόρν Πράις περιέγραψε πώς οι αξιωματικοί ντύθηκαν για δείπνο με τις λευκές επίσημες στολές τους την ώρα που στο βάθος εξελίσσονταν σκηνές από την κόλαση. Όταν οι κραυγές από την προκυμαία έγιναν τόσο δυνατές ώστε δεν μπορούσαν να τις αγνοήσουν, ο καπετάνιος διέταξε την ορχήστρα του πλοίου να παίξει. Ακολούθησαν και άλλα πλοία και οι διαπεραστικές κραυγές των απεγνωσμένων προσφύγων αναμείχθηκαν με ένα μέντλεϊ από σουξέ της εποχής... ...
Το φλερτ του Κεμάλ
«Ξεκαθαρίζει ποιος έκαψε τη Σμύρνη»

*από την εφημ. "ΤΑ ΝΕΑ" 28.6.2008