~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
* από το 1988 * Τριάντα (30) xρόνια στο χώρο των εκδόσεων * στηρίζουμε τους δημιουργούς... και είμαστε δίπλα στους ανα-Γνώστες με αγάπη και σεβασμό στο βιβλίο.............. email: yfosmagazine@gmail.com
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Buchhandel Bowker Electre Informazioni Editoriali Micronet Nielsen Book Data

~~


"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΪΒΑΛΗ {από το 1988]

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΪΒΑΛΗ {από το 1988]
για επικοινωνία στα τηλ.: 22940 99125 & 210 8656.731 [καθημερινά 9.00 π.μ. με 9.00 μ.μ.] email:panosaivalis@gmail.com

Κάνουμε τις αγορές μας από τα καταστήματα της γειτονιάς μας

Powered By Blogger

Παρασκευή 26 Δεκεμβρίου 2008

Χρόνια πολλά


Θερμές ευχές για μια καλή και δημιουργική χρονιά το 2009

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2008

Γιορτάσαμε τα 20 χρόνια εκδόσεων ΑΪΒΑΛΗ


Την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2008 και ώρα 8.00 πραγματοποιήθηκε στο θέατρο Atelier Πάρνηθος" Πάρνηθος 29 Κυψέλη η εκδήλωση για τα 20 χρόνια εκδόσεων του περιοδικού μας μας 1988-2008.
Παραβρέθηκαν φίλοι και συνεργάτες και γιορτάστηκε με ποίηση και οίνο.

Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2008

ΠΛΑΤΑΝΟΣ Μαγνησίας: Ενα ηρωϊκό και πολύπαθο χωριό του Δημ. Α. Παπαγιανίτση

Γράφει η Έφη Κατσούλη
«Ξέρεις καμιά φορά θαυμάζοντας ξεχνάς ό,τι θαυμάζεις, σου φτάνει ο θαυμασμός σου», έγραφε ο ποιητής. Και δεν είναι καθόλου εύκολο να περιγράψεις τον θαυμασμό σου όταν αυτός αναδύεται όχι από κάτι δεδομένο και υπαρκτό αλλά μέσα από απομεινάρια, από ερείπια και μνήμες ενός πάλαι ποτέ ανθηρού τόπου. Ο λόγος για το εγκαταλειμμένο χωριό του (Παλαιού) Πλατάνου Μαγνησίας που κάποτε έσφυζε από ζωή. «Παρατηρητής του κάμπου και πορτιέρης της Όθρυος θα λέγαμε ο Πλάτανος κοιτάζει ολόισια στην ανατολή απ΄ το γαλανό μάτι του Παγασητικού κι έχει την πλάτη του γυρισμένη στο τραχοβούνι της Γούρας», γράφει στο βιβλίο του για τον Πλάτανο ο Δημήτρης Α. Παπαγιαννίτσης.
Πρώιμες αρχές της άνοιξης βρέθηκα ξανά στον Πλάτανο, τη στιγμή ακριβώς που μες στην απέραντη σιωπή του και τη γλυκιά συντροφιά των πουλιών παραδινόταν θλιμμένος στον υποβλητικό φωτισμό του δειλινού. Είχε ήδη φορέσει τα καλά του κι ετοιμαζόταν να γίνει ακόμη πιο όμορφος μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει τους επισκέπτες του, που κάθε άνοιξη αρχίζουν και πάλι να τον θυμούνται. Οι παλιές ροδιές και τριανταφυλλιές, τα δέντρα που ξέμειναν στις αυλές των σπιτιών μετά την εγκατάλειψή τους, τα αγριολούλουδα, όλα έχουν ήδη αρχίσει να οργιάζουν και να καλύπτουν τα παλιά πλακόστρωτα μονοπάτια. Τα πηγάδια πια χορτάριασαν και στέρεψαν, μονάχα το κελάρυσμα του νερού στην βρύση της πλατείας δίνει μια πνοή ζωντάνιας στο σιωπηλό τοπίο. Τα περήφανα πέτρινα σπίτια, σχεδόν όλα δίπατα, μεγαλόπρεπα κι επιβλητικά τινάζουν το ανάστημά τους προς τον ουρανό, έτσι ξεσκέπαστα και μισογκρεμισμένα, λες κι αναζητούν τη λύτρωση. Στοιχειωμένες εκφάνσεις ενός παρελθόντος που οι άνθρωποι το λησμόνησαν γρήγορα κι αναζήτησαν αλλού την ευτυχία τους.
Χαλάσματα και μνήμες μιας εποχής αλλοτινής, ενός χωριού που προκαλούσε τη ζήλια και το φθόνο για την ακμή και την ευημερία του.
Στα παλιά σχολεία και τις εκκλησίες δέντρα άπλωσαν τις ρίζες τους και τα κλαδιά τους ξεπροβάλλουν απʼ τα παράθυρα- ιδανικό λες θέμα ενός πίνακα σουρεαλιστικού.
Το αναστηλωμένο εκκλησάκι στο λόφο του Αη-Αντώνη αγκαλιάζει το χωριό περιμετρικά ? η θέα από εκεί ψηλά αποζημιώνει κάθε απογοητευμένο από τη μοίρα αυτού του τόπου επισκέπτη. Από ʽκει ψηλά το μάτι ξεπερνά τα όρια του νέου χωριού, του Νέου Πλάτανου, του εμπορικού και διοικητικού κέντρου του Αλμυρού και των γύρω χωριών, του ιστορικού συγκροτήματος της αρχαίας πόλης του Αχιλλέα και των Μυρμιδόνων, της αχαϊκής «Άλους», ξεπερνά ακόμη και τον απέραντο θεσσαλικό κάμπο και τον κόλπο του Παγασητικού και φτάνει πέρα, μακριά, στο βουνό που τον χωρίζει απʼ το Αιγαίο και στέκεται εκεί, που διακρίνονται πια οι κεραμοσκεπές του Πηλίου.
Με την ψυχή μας γαλήνια, γεμάτη εικόνες που δεν μπορούν να αποτυπωθούν σε χαρτί, κατηφορίζουμε προς το εσωτερικό του χωριού. Συναντούμε την πλακόστρωτη πλατεία, τα «Πηγάδια», με τη βρύση που λιθανάγλυφα χαραγμένη μας δίνει σε λίγες γραμμές, λιτά κι απέριττα, την εικόνα του χωριού, μαζί με το σήμα του, το πλατανόφυλλο:

«ΠΛΑΤΑΝΟΣ. Κώμη της επαρχίας Αλμυρού Ν. Μαγνησίας.Έδρα Κοινότητος: περιλαμβάνει τα χωριά Αλία, Καστράκι, Σούδες και αριθμεί 1270 κατοίκους. Έχει δύο δημοτικά σχολεία, τηλεγραφείο και σταθμό χωροφυλακής. Κατά την Κατοχή οι Ιταλοί κατακτητές στις 15 Αυγούστου 1943 πυρπόλησαν τον Πλάτανο».
Εκεί και το μεγάλο πέτρινο πηγάδι που με σημαδεμένα τα «χείλη» από τα ανεβοκατεβάσματα των κουβάδων κεντρίζει τη φαντασία μας να δημιουργήσει σενάρια για την καθημερινότητα των ανθρώπων που κάποτε έζησαν εδώ και το χρησιμοποίησαν. Εκεί και ο αιωνόβιος πλάτανος, μόνιμος παρατηρητής της ιστορίας και της αλήθειας αυτού του βασανισμένου τόπου.
Αριστερά, η εκκλησία του Αη- Γιάννη και η ομώνυμη συνοικία. Ενώ για το εκκλησάκι του Αη- Αντώνη και τον πολιούχο Άγιο Αθανάσιο έχουν γίνει ικανοποιητικά έργα αναστήλωσης και επαναλειτουργίας, η βασιλική του Αη-Γιάννη είναι ολωσδιόλου αφημένη στο έλεος του χρόνου και της φθοράς, και όχι μόνο, παραδομένη και στα βέβηλα χέρια που γύμνωσαν τους τοίχους και τα πατώματα -για να βρούνε τις κρυμμένες από τον εμφύλιο περιουσίες- που ρήμαξαν τα χτισμένα σκαλιστά «αγκωνάρια», για να στολίσουν «παραδοσιακά» τα εξοχικά τους σπίτια. Άλλωστε, και μόνο το καμπαναριό του ναού, σκεπασμένο με σχιστόλιθους, διώροφο κι εξάπλευρο με άνισες μεταξύ τους πλευρές αποτελεί ένα σπάνιο, ξεχωριστό έργο τέχνης που χρίζει άμεσης συντήρησης κι επείγουσας προστασίας.
Αφήνοντας πίσω μας ό,τι απέμεινε από το δημαρχείο και στα δεξιά μας τη συνοικία του Αη-Θανάση φτάνουμε πια στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί εδώ στον Πλάτανο, στο σημείο που κατά κάποιο τρόπο τέμνονται όλες οι είσοδοι προς το χωριό. Εδώ, στην κεντρική είσοδο στέκονται αγέρωχα τα τείχη των δυο νεοκλασικού ρυθμού σχολείων. Και στο κέντρο, επί της υποδοχής θα λέγαμε, η λιτή βρύση που χαραγμένη κι αυτή μας πληροφορεί επιγραμματικά για την ιστορία του χωριού, για τους πρώτους κατοίκους του και τους μετοίκους από την αρχαία «Άλο», για τις αμέτρητες φορές που κάηκε από τους διάφορους κατακτητές και λήσταρχους, για τον τουρκικό ζυγό και την θεσσαλική εξέγερση ? όλα τα δεινά και οι συμφορές , μύθοι και πραγματικότητες που ανάγκασαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν αυτόν τον παραδεισένιο τόπο.
Κι όμως μέσα σʼ όλη αυτή την εγκατάλειψη, η ελπίδα και η αληθινή προσπάθεια ενσαρκώνονται στο πρόσωπο ενός ξεχωριστού ανθρώπου. Είναι ο κυρ Θανάσης Κυρίτσης που θα τον συναντήσει κανείς να περιφέρεται ανάμεσα στα ερείπια, να φροντίζει να διασώσει ό,τι απέμεινε με μόχθο προσωπικό, να προσπαθεί να αφυπνίσει τους συγχωριανούς του και να προκαλέσει το ενδιαφέρον των αρμόδιων φορέων. Δική του πρωτοβουλία και σχεδόν δική του περαίωση η αναστήλωση κάποιων εκκλησιών, δικές του οι γλάστρες με τα ονόματα των μουσών στην πλατεία, δικά του τα λιθανάγλυφα στις βρύσες και τις εκκλησίες, δικές του κι οι πινακίδες που μας παρακαλούν να σεβόμαστε το τοπίο, να μην ρυπαίνουμε το περιβάλλον, δική του κι η αγωνία όταν σε μια από αυτές κραυγάζει:
«Είναι τραγικό αλήθεια να ξεχνάς την ιστορία του χωριού σου, είναι κάτι παρόμοιο με το νʼ αφήνεις τον εαυτό σου να πεθαίνει, να χάνεται».
Κι απʼ όλο αυτό το θαυμαστό αποτέλεσμα που του χρωστάμε, εκείνος δεν διεκδικεί τίποτα ούτε για τον εαυτό του ούτε για τους συγχωριανούς του. Απʼ αυτούς εξάλλου μια διαρκή απόρριψη και πικρία εισπράττει.
« Δεν φοβάστε ότι είστε μόνος σας;», τον ρώτησα. Και για απάντηση, άνοιξε έναν μεγάλο φάκελο με χειρόγραφά του και μου ʼδωσε αυτό:
«Σήμερα εδώ πάνω στα νεκρά ερείπια αισθάνθηκα τη μεγαλύτερη δύναμη ζωής, ένιωσα σα να βγαίνει μέσα από το χώμα και τις πέτρες μια μυστηριώδης δύναμη και να μπαίνει στις φλέβες μου σαν μια ζεστασιά. Να διαχέεται σʼ όλο το κορμί μου και να εξαφανίζει τις φοβίες και τους δισταγμούς μου, να με λυτρώνει από τα επίγεια».
Με ξύλινα γλυπτά και κάδρα, μια ολόκληρη καλλιτεχνική παραγωγή που ούτε πουλιέται ούτε διδάσκεται μας μυεί στα μυστήρια ενός πρωτόγνωρου παιχνιδιού ανάμεσα στον ρεαλισμό και στα σύμβολα, που μόνο ο ίδιος μπορεί να ερμηνεύσει.
Στιχουργός και τραγουδιστής, αυτοδίδακτος λαϊκός τεχνίτης, «αναστηλωτής» του χωριού κι όμως καμιά έπαρση δεν τον χαρακτηρίζει, πρόθυμος πάντα να συζητήσει, να μοιραστεί τα όνειρά του, να δώσει τα φώτα του και κυρίως ν΄ ακούσει τη νέα γενιά, μου μιλά για τα όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν, τις προθέσεις που ποτέ δεν ταυτίστηκαν με τους σκοπούς.
Ως πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου σχεδίαζε πολλά… Ονειρευόταν να εντάξει το χωριό του στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Leader, ξεκίνησε μάλιστα τη σχετική διαδικασία.
Μάταιος κόπος, όταν οι ίδιες οι αρχές του τόπου δεν συγκινούνται για να το προωθήσουν. Όνειρό του ήταν και να χτισθεί μουσείο λαογραφικό- εξάλλου εκεί μόνο θα χάριζε όλα του τα έργα- να αναστηλωθεί το χωριό, να ʽχει ζωή ακόμη κι αν δεν κατοικηθεί, ακόμη και πίστα moto-cross είχε συλλάβει το ασυμβίβαστο με την ηλικία μυαλό του «να διασκεδάζουν οι νέοι και να τραβήξουμε και ξένους…αλλά», καταλήγει με έμφαση, «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη, απλώς τη διαλαλεί». Ο ρόλος του σταματά εκεί κι αυτός για το μόνο που εκλιπαρεί είναι στήριξη, ανθρώπινη, δυναμική για να ʽρθει επιτέλους η άνοιξη…
Αναμφίβολα, η περίπτωση αυτού του ανθρώπου και του έργου του, η περίπτωση του (παλιού) Πλατάνου οφείλουν να αντιμετωπιστούν με ιδιαίτερη φροντίδα και προστασία όχι μόνο από τους αρμόδιους φορείς αλλά κι εμάς τους απλούς επισκέπτες.

*από την εφημερίδα "Ο ΛΑΟΣ ΤΟΥ ΑΛΜΥΡΟΥ":http://almyros.gr/el/modules/news/article.php?com_mode=thread&com_order=1&storyid=399

Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2008

Έγινε η απονομή των βραβείων και των επαίνων του Περιοδικού ΥΦΟΣ

Την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων έγινε η απονομή των βραβείων και των επαίνων του Περιοδικού ΥΦΟΣ

Η Κριτική Επιτροπή του 2ου Πανελλήνιου Λογοτεχνικού Διαγωνισμού που οργάνωσε το Περιοδικό ΥΦΟΣ απένειμε τα βραβεία και τους επαίνους του 2ου Πανελλήνιου Λογοτεχνικού Διαγωνισμού την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2008 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Αίθουσα Τρίτση).

*βλέπε περισσότερα: http://yfos-texnes.blogspot.com/

Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2008

Φθινόπωρο και τι πιο όμορφο από ένα Κυριακάτικο πρωϊνό με λογοτεχνία

Βραβεία του Β' Πανελλήνιου Λογοτεχνικού Διαγωνισμού του περιοδικού "ΥΦΟΣ"
H ΑΠΟΝΟΜΗ των Βραβείων του Β' Πανελλήνιου Λογοτεχνικού Διαγωνισμού του περιοδικού "ΥΦΟΣ" θα γίνει την Kυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2008 και ώρα 10.00 το πρωί στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων Ακαδημίας 50.
Σας περιμένουμε...
Από την Επιτροπή
http://yfos-texnes.blogspot.com/

Σάββατο 5 Ιουλίου 2008

Ανθολόγιον σοφών γνωμικών


Ανθολόγιον σοφών γνωμικών
Φραγκουδάκη, Αικατερίνη & Αδαμαντία
εκδόσεις Αϊβαλή 2008, σελ. 129
ISBN 978-960-513-016-9
Γνωμικά, Αρχαία ελληνικά

Αυτό το βιβλίο εξεδόθη με την επιθυμία και την ευχή, όχι μόνον να προσφέρει γνώσεις, αν και αυτό είναι επιθυμητόν -η γνώσις είναι δύναμις- αλλά κυρίως να αποβεί αφορμή και εργαλείον αρετής.

Κατεβλήθησαν δύο προσπάθειες: α) Να συμπεριληφθούν ρήσεις τόσον από την αρχαία και εκκλησιαστική γραμματεία, όσον και από νεώτερους στοχαστές, και β) σε θέματα φιλοσοφικά (θεός, θρησκεία) να συμπεριληφθούν αντικρουόμενες θέσεις. Ποιες από αυτές είναι η "αλήθεια" και ποιες η "άποψη", επαφίεται στην κρίση του αναγνώστη.

Τέλος, επιθυμούμε να εκφράσουμε -ελπίζουμε μαζί με τους αναγνώστες- την ευγνωμοσύνη μας, προς όλους αυτούς τους ανθρώπους, άνδρες ή γυναίκες, οι οποίοι μας εκληροδότησαν αυτά τα αποφθέγματα -καρπό της σοφίας ή της αγιότητός τους.

Πέμπτη 3 Ιουλίου 2008

Διονύσιος Σολωμός: «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;»


Εκατόν πενήντα χρόνια από τον θάνατό του

Η ζωή του
Ο Διονύσιος Σολωμός θεωρείται ο μεγαλύτερος Έλληνας ποιητής του 19ου αιώνα. Επικεφαλής της Επτανησιακής Σχολής και εθνικός ποιητής της χώρας, όχι μόνο γιατί έγραψε τον εθνικό της ύμνο, αλλά και γιατί επηρέασε καθοριστικά τον νεότερο ποιητικό της λόγο, χρησιμοποιώντας πρώτος την εθνική λαϊκή γλώσσα.

Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1798 και πέθανε στην Κέρκυρα το 1857. Πατέρας του ήταν ο κόντες Νικόλαος Σολωμός, από οικογένεια Κρητικών προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στη Ζάκυνθο μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς, και μητέρα του η Αγγελική Νίκλη, υπηρέτρια του κόντε, με καταγωγή πιθανότατα από τη Μάνη. Ο κόντες Νικόλαος Σολωμός, που χήρεψε νωρίς από τη σύζυγό του Μαρνέττα Κάκνη, είχε δεσμό με την Αγγελική από το 1796. Την παντρεύτηκε λίγο πριν πεθάνει και τα δύο παιδιά τους, ο Διονύσιος και ο αδελφός του Δημήτριος, απέκτησαν δικαιώματα νομίμων τέκνων στη μεγάλη πατρική περιουσία.

Ο Διονύσιος Σολωμός πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στο πατρικό σπίτι στη Ζάκυνθο, υπό την επίβλεψη του οικοδιδασκάλου του, αβά Σάντσο Ρόσι. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε και την κηδεμονία του ανέλαβε ο κόντες Διονύσιος Μεσσαλάς, ο οποίος, τον επόμενο χρόνο, τον έστειλε για σπουδές στην Ιταλία, όπως συνήθιζαν τότε οι ευγενείς των Επτανήσων. Αρχικά στη Βενετία, όπου γράφτηκε στο λύκειο, αργότερα στην Κρεμόνα όπου το τελείωσε, και στη συνέχεια στην Παβία όπου σπούδασε νομικά.

Έχοντας έντονα φιλολογικά ενδιαφέροντα, δεν έμεινε ασυγκίνητος από την άνθηση της ιταλικής λογοτεχνίας και καθώς εγνώριζε θαυμάσια τη γλώσσα, άρχισε να γράφει ποιήματα στα ιταλικά. Γνωρίστηκε με τα μεγάλα ονόματα της πνευματικής Ιταλίας, εντάχθηκε στους λογοτεχνικούς κύκλους της και εξελισσόταν πλέον σε έναν πολύ καλό ιταλόφωνο ποιητή.

Επέστρεψε στη Ζάκυνθο σε ηλικία 20 ετών. Δραστηριοποιήθηκε στους φιλολογικούς της κύκλους και συνέχισε να αυτοσχεδιάζει στα ιταλικά, κάνοντας παράλληλα τις πρώτες απόπειρές του να γράψει στίχους στα ελληνικά. Η παιδεία του όμως ήταν ιταλική, δεν εγνώριζε καλά την ελληνική γλώσσα και, το σημαντικότερο, δεν υπήρχαν αξιόλογα έργα στη δημοτική που θα μπορούσε να αξιοποιήσει ως πρότυπα. Άρχισε, έτσι, να μελετά την προγενέστερη ποιητική παραγωγή, τους λεγόμενους «προσολωμικούς» ποιητές, τα δημοτικά τραγούδια και την κρητική λογοτεχνία, σε μια προσπάθεια να κατακτήσει τη γλώσσα και να διαμορφώσει το εκφραστικό του όργανο. Τα πρώτα ποιήματα αυτής της περιόδου είναι Η Ξανθούλα, Η Αγνώριστη, Τα δύο αδέλφια και Η τρελή μάνα.

Σημαντικός σταθμός στη λογοτεχνική αυτή στροφή του υπήρξε η συνάντησή του με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, το 1822. Η φήμη του στο νησί ήταν ήδη μεγάλη και ο Τρικούπης, επισκεπτόμενος τη Ζάκυνθο, θέλησε να τον γνωρίσει. Όταν στη δεύτερη συνάντησή τους του απήγγειλε το ιταλικό ποίημά του Ωδή για την πρώτη λειτουργία, ο Τρικούπης του είπε: «Η ποιητική σας ιδιοφυία σάς επιφυλάσσει μια διαλεχτή θέση στον ιταλικό Παρνασσό. Αλλά οι πρώτες θέσεις εκεί είναι πιασμένες. Ο ελληνικός Παρνασσός δεν έχει ακόμη τον Δάντη του». Η φράση αυτή υπήρξε καταλυτική στην απόφασή του να επιμείνει στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας και στην προσπάθειά του να την κατακτήσει και να δημιουργήσει ποιητικό έργο σ' αυτήν.

Πρώτος σημαντικός σταθμός στην ελληνόγλωσση ποίησή του ήταν ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν που εμπνεύστηκε από την ελληνική επανάσταση και ολοκλήρωσε το 1823. Το ποίημα δημοσιεύθηκε στην Ελλάδα -στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι- και στην Ευρώπη -αρχικά στο Παρίσι, σε γαλλική μετάφραση, και αργότερα σε άλλες γλώσσες- και η φήμη του ποιητή άρχισε να εξαπλώνεται πέρα από τα όρια του νησιού του. Με την ποιητική αυτή σύνθεση αρχίζει μια εξαιρετικά δημιουργική περίοδος στη ζωή του, καθώς, έχοντας ήδη κατακτήσει τη γλώσσα, εγκαταλείπει την ευκολία του αυτοσχεδιασμού, διαμορφώνει μια περισσότερο ώριμη γραφή και επιχειρεί πιο σύνθετες μορφές ποιητικής έκφρασης.

Καρπός αυτής της περιόδου είναι η Ωδή εις τον θάνατον του Λόρδου Μπάιρον, Η Καταστροφή των Ψαρών, τα πρώτα σχεδιάσματα της Γυναίκας της Ζάκυθος και Ο Διάλογος, που αναφέρεται στη διαμάχη για τη γλώσσα. Με την εμβληματική πλέον φράση του «υποτάξου πρώτα στη γλώσσα του λαού και αν είσαι αρκετός, κυρίεψέ την», ο Διονύσιος Σολωμός υποστήριξε την ανάγκη διαμόρφωσης μιας λογοτεχνικής γλώσσας που στηρίζεται στη γλώσσα του λαού, επεξεργασμένη όμως από τον ποιητή.

Το 1828 μετακόμισε στην Κέρκυρα, σημαντικό κέντρο των Επτανήσων εκείνης της εποχής. Η Κέρκυρα θα του προσφέρει το πνευματικό περιβάλλον και την αναγκαία απομόνωση, ώστε η ενασχόλησή του με την ποίηση να γίνει πιο ουσιαστική. Εκεί άρχισε να μελετά εντατικά τη γερμανική ρομαντική φιλοσοφία και ποίηση από ιταλικές μεταφράσεις που έκανε γι' αυτόν ο φίλος του Νικόλαος Λούντζης.

Το 1833 αρχίζει η ωριμότερη περίοδος της ποιητικής του δημιουργίας. Αν και τα έργα που θα συνθέσει στη διάρκειά της, Ο Κρητικός, οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι και Ο Πόρφυρας, θα παραμείνουν αναλοκλήρωτα, αναγνωρίζονται πλέον ως τα καλύτερα και σημαντικότερά του. Ο Κρητικός είναι εμπνευσμένος από την κρητική λογοτεχνική παράδοση και αφηγείται την ιστορία ενός νέου που φεύγει από την Κρήτη μετά την αποτυχημένη επανάσταση του 1826, και την προσπάθειά του να σώσει την αγαπημένη του από την τρικυμία. Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι αναφέρονται στη δραματική πολιορκία του Μεσολογγίου που είχε συγκλονίσει τις φιλελεύθερες συνειδήσεις της εποχής και είναι γραμμένοι σε ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο. Τελευταίο έργο της ωριμότητάς του, Ο Πόρφυρας, είναι εμπνευσμένος από ένα πραγματικό περιστατικό, όταν ένας καρχαρίας κατασπάραξε έναν Άγγλο στρατιώτη στο λιμάνι της Κέρκυρας. Και αυτό το έργο αναφέρεται στη σχέση ανθρώπου - φύσης και στη διάσταση ύλης και πνεύματος.

Ο Διονύσιος Σολωμός πέθανε στις 21 Νοεμβρίου 1857 και οι Έλληνες πένθησαν τον θάνατό του. Το θέατρο της Κέρκυρας έκλεισε, η Ιόνια Βουλή διέκοψε τις εργασίες της και κηρύχθηκε δημόσιο πένθος. Επτά χρόνια αργότερα, το 1864, οι 24 πρώτες στροφές από τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν, όπως τις είχε μελοποιήσει ο Νικόλαος Μάντζαρος, νομοθετήθηκαν ως ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας. Ήταν, ουσιαστικά, η πρώτη επίσημη αναγνώριση του ποιητή στην κυρίως Ελλάδα και συνέβαλε καθοριστικά στην ευρύτερη διάδοση του έργου του.

Το έργο του

Ποιήματα

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)
Εις Μάρκον Μπότσαρη (1823)
Η καταστροφή των Ψαρών (1824)
Ωδή στον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα (1824)
Η Φαρμακωμένη (1826)
Εις μοναχήν (1829)
Ο Λάμπρος (1829)
Ο Κρητικός (1833)
Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (1826 - 1844)
Εις το θάνατο Αιμιλίας Ροδόσταμο (1848)
Εις Φραγκίσκα Φραίζερ (1849)
Ο Πόρφυρας (1849)
Ο θάνατος της ορφανής
Ο θάνατος του βοσκού
Η Ευρυκόμη
Η Ξανθούλα
Η Αγνώριστη
Η Ψυχούλα
Η άνοιξη του μεταστασίου
Το καλοκαίρι του μεταστασίου
Η φαρμακωμένη στον Άδη
Ωδή εις τη Σελήνη
Νεκρική ωδή
Η σκιά του Ομήρου

Σατιρικά

Το όνειρο
Η Πρωτοχρονιά (1824)
Το Ιατροσυμβούλιο (1825)
Το όνειρο (1826)
Η Τρίχα (1833)

Πεζά

Ο Διάλογος (1822 - 1825)
Η γυναίκα της Ζάκυθος (1826 - 1829)

Μεταφράσεις

Ωδή του Πετράρχη

Συλλογές

Διονυσίου Σολωμού Τα ευρισκόμενα, Ι. Πολυλάς, Κέρκυρα, 1859

Άπαντα τα ευρισκόμενα μετά προλόγου περί του βίου και των έργων του ποιητού, Κ. Παλαμάς, Αθήνα, Βιβλιοθήκη Μαρασλή, 1901 (ανατύπωση Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1921)

Άπαντα τα ευρισκόμενα, Προλεγόμενα Ι. Πολυλά, Μελέτη και μετάφραση των ιταλικών Γ. Καλοσγούρου, Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1921

Άπαντα, τόμος πρώτος, Ποιήματα, Επιμέλεια - σημειώσεις Λίνου Πολίτη, Αθήνα, Ίκαρος, 1948

Άπαντα, τόμος δεύτερος, Πεζά και Ιταλικά, Επιμέλεια - σημειώσεις Λίνου Πολίτη, Αθήνα, Ίκαρος, 1955

Άπαντα, τόμος δεύτερος, παράρτημα Ιταλικά (ποιήματα και πεζά), Μετάφραση Λίνου Πολίτη με συνεργασία Ν. Γ. Πολίτη, Αθήνα, Ίκαρος, 1960

Άπαντα, τόμος τρίτος, Αλληλογραφία, Επιμέλεια - μετάφραση - σημειώσεις Λίνου Πολίτη, Αθήνα, Ίκαρος, 1991

Διονυσίου Σολωμού Αυτόγραφα έργα, Επιμέλεια Λίνου Πολίτη, τόμος Α Φωτοτυπίες, τόμος Β Τυπογραφική μεταγραφή, Θεσσαλονίκη, Αριστοτέλειον Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης, 1964

Άπαντα, Εισαγωγή, κείμενα, μεταφράσεις, γλωσσάριο Ν. Β. Τωμαδάκη, Αθήνα, Γρηγόρης, 1969

Άπαντα Α' και Β', Επιμέλεια Γ. Ν. Παπανικολάου, Αθήνα, 1970 / 1972

Ποιήματα και πεζά, Επιμέλεια - εισαγωγή Στυλιανός Αλεξίου, Αθήνα, Στιγμή, 1994

Ιταλικά ποιήματα

La navicella Greca (1851)
Saffo
In morte di Stelio Marcoran
La madre Greca
La donna velata
L'usignolo e lo sparviere

Ιταλικά πεζά

Per Dr. Spiridione Gripari (1820)
Elogio di Ugo Foscolo (1827)

Τα ανολοκλήρωτα ποιήματα

Τα μόνα έργα του Διονυσίου Σολωμού που δημοσιεύθηκαν όσο ζούσε, ήταν ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1825), ένα απόσπασμα του Λάμπρου («Η δέηση της Μαρίας», 1834), η Ωδη εις Μοναχήν (1829) και το επίγραμμα Εις Φραγκίσκα Φραίζερ (1849). Τα υπόλοιπα έργα του έμειναν ανολοκλήρωτα.
Ο Σολωμός επεξεργαζόταν συνεχώς τα έργα του και αγωνιζόταν για την επίτευξη της απόλυτης τελειότητας στη μορφή, προσπαθώντας να τα απαλλάξει από οτιδήποτε περιττό που κατέστρεφε την καθαρά λυρική ουσία. Τα χειρόγραφά του δεν περιέχουν τα έργα καθαρογραμμένα, αλλά αποκαλύπτουν όλα τα στάδια επεξεργασίας τους, χωρίς απαραίτητα η τελευταία επεξεργασία να είναι και η τελική.
Ο ποιητής συνελάμβανε πρώτα ένα προσχέδιο του ποιήματος σε πεζό, το οποίο κατέγραφε στα ιταλικά, και στη συνέχεια άρχιζε την ελληνική επεξεργασία. Για πολλούς στίχους σώζονται διάφορες παραλλαγές, οι στίχοι συχνά δεν είναι στη σωστή σειρά, κάποιοι είναι ανολοκλήρωτοι, ενώ υπάρχουν και χάσματα. Συχνά, στην ίδια σελίδα, ο ποιητής μπορεί να έγραφε στίχους από διαφορετικά ποιήματα.
Ο πιστός μαθητής του Σολωμού, Ιάκωβος Πολυλάς, όταν ανέλαβε μετά τον θάνατο του «δασκάλου» του να εκδώσει το έργο του (το οποίο ανέμεναν με αγωνία όχι μόνο στα Επτάνησα αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα), είχε να αντιμετωπίσει μεγάλες δυσκολίες. Κατ' αρχάς, έπρεπε να πάρει την άδεια από τον αδερφό του ποιητή, Δημήτριο, να μελετήσει τα τετράδια. Στη συνέχεια, έπρεπε να ταξινομήσει το ακατάστατο υλικό (με τον δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα του Σολωμού) για να παρουσιάσει ένα έργο όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένο και νοηματικά συνεκτικό και αυτοτελές. Ο Πολυλάς συγκέντρωσε και ταξινόμησε αυτό το υλικό και προσπάθησε να το ανασυνθέσει, επιλέγοντας τους στίχους που εκείνος θεωρούσε ότι ανταποκρίνονταν περισσότερο στις αισθητικές απόψεις του ποιητή. Κάποιες φορές προσέθεσε και στίχους που είχε ακούσει τον Σολωμό να απαγγέλλει, και κατέγραψε και κάποιες από τις παραλλαγές των στίχων. Εξέδωσε το έργο του Σολωμού το 1859 με τον τίτλο Άπαντα τα Ευρισκόμενα και με μια εξαιρετική κριτική εισαγωγή, στην οποία διατύπωνε την άποψη ότι τα χειρόγραφα του ποιητή με την οριστική μορφή των ποιημάτων έχουν χαθεί.
Η μορφή που παρουσίασε το έργο του Σολωμού με την πρώτη έκδοσή του, μάλλον προκάλεσε απογοήτευση, καθώς τότε δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή και να εκτιμηθεί η αξία ενός έργου με τόσες «ατέλειες». Ο Πολυλάς τόνισε στα προλεγόμενά του ότι τα κυριότερα χειρόγραφα, με την οριστική μορφή των ποιημάτων, είτε είχαν χαθεί, είτε είχαν καταστραφεί. Επικρατούσαν τότε οι υποθέσεις ότι μπορεί τα έργα να εκλάπησαν από τον υπηρέτη του Σολωμού ή από τον αδερφό του Δημήτριο, ή ίσως ότι μπορεί να τα κατέστρεψε ο ίδιος ο ποιητής. Μόνο από τις αρχές του 20ου αιώνα έγινε πλέον αποδεκτό ότι δεν υπήρχαν άλλα χειρόγραφα και ότι ο ποιητής δεν είχε ολοκληρώσει τα έργα του.
Οι πρώτες απόπειρες ερμηνείας του φαινομένου της αποσπασματικότητας ήταν περισσότερο εξωκειμενικές: η αδυναμία ολοκλήρωσης ερμηνευόταν ως αποτέλεσμα της απουσίας της κατάλληλης πνευματικής ατμόσφαιρας που θα του έδινε κίνητρο να ολοκληρώσει τα έργα του, ή της απουσίας ικανοποιητικής λογοτεχνικής παράδοσης την οποία θα μπορούσε να ακολουθήσει, ή δίνονταν ψυχολογικές ερμηνείες σχετικές με τον αλκοολισμό του ποιητή, την έλλειψη συνθετικής ικανότητας, την δυσμενή επίδραση της δίκης του 1833 - 1838 ή την τελειομανία και το αίσθημα του ανικανοποίητου.
Άλλοι μελετητές, αντιθέτως, επισήμαναν ότι ο Σολωμός σε μεγάλο βαθμό αδιαφορούσε για την ολοκλήρωση των ποιημάτων. Ενδεικτική είναι η φράση που αποδίδεται στον ποιητή: «Ο Λάμπρος θα μείνει απόσπασμα, γιατί το όλο ποίημα δε φτάνει το ύψος μερικών μερών». Ο Λίνος Πολίτης λέει σχετικά με την αποσπασματικότητα των Ελεύθερων πολιορκημένων: «Δεν θέλησε ή δεν ενδιαφέρθηκε να εντάξει τα λυρικά αυτά κομμάτια σ' ένα σύνολο αφηγηματικό... Έμεινε στην καθαρή λυρική έκφραση, αδιαφορώντας για την μη λυρική συνδετική ουσία, προχωρώντας έτσι προς μια κατάκτηση ενός ''καθαρού'' λυρικού χώρου, πολύ πιο πριν από την εποχή του. Κάτι ανάλογο διαπιστώσαμε και στον Κρητικό, το ίδιο ισχύει και για τα άλλα του ''αποσπασματικά'' έργα».
Αργότερα, ο Σολωμός θεωρήθηκε από αρκετούς ποιητές και κριτικούς ως πρόδρομος της «καθαρής ποίησης» και η αποσπασματικότητα του έργου του δεν «ενοχλούσε», αντιθέτως εθεωρείτο μεγάλο πλεονέκτημα. Τέλος, την τελευταία δεκαετία έγινε απόπειρα συσχετισμού των ανολοκλήρωτων σολωμικών έργων με τα αποσπασματικά έργα της ρομαντικής λογοτεχνίας (όπως τα Kubla Khan του Coleridge, Giaour του Byron, Heinrich von Oftendingen του Novalis), αν και αυτή η ερμηνεία δεν είναι αποδεκτή από άλλους.
(Από την Wikipedia)

Βιβλιογραφία

Αγγελάτος Δ., La femme de Zante (1826 - 1833) . Oeuvre de Dionnysio Solomos . These pour doctorat de 3eme cycle . Universite de Paris - Sorbonne (Paris IV), U.E.R. de Grec, Institut Neohellenique, Paris, 1982 (φωτομηχανική έκδοση)
Αθανασόπουλος Βαγγέλης, «Φως - Σώμα. Φως και υπερβατική σωματικότητα στο ποιητικό τοπίο του Σολωμού», Το ποιητικό τοπίο του ελληνικού 19ου και 20ου αιώνα Α΄, σ.199 - 274, Αθήνα, Καστανιώτης, 1995
Αλεξίου Στυλιανός, Σολωμικά, Αθήνα, Στιγμή, 1994
Αλεξίου Στυλιανός, Σολωμός και σολωμιστές, Αθήνα, Στιγμή, 1997
Αποστολάκης Γ. Μ., Η ποίηση στη ζωή μας, Αθήνα, 1923
Αποστολάκης Γ. Μ., Τα τραγούδια μας, Αθήνα,1934
Αυγέρης Μάρκος, Έλληνες λογοτέχνες, σ.29 - 50, Αθήνα, Ίκαρος, 1971
Βάρναλης Κ., Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική, Αθήνα, Στοχαστής, 1925
Βάρναλης Κ., Σολωμικά, Αθήνα, Κέδρος, 1957
Βελουδής Γιώργος, Διονύσιος Σολωμός . Ρομαντική ποίηση και ποιητική . Οι γερμανικές πηγές, Αθήνα, Γνώση, 1989
Βελουδής Γιώργος, Διονυσίου Σολωμού Στοχασμοί στους Ελεύθερους Πολιορκημένους, Ιταλικό κείμενο, μετάφραση, σχόλια, Αθήνα, Περίπλους, 1997
Βογιατζάκης Σ. - Τωμαδάκης Ν., Βιβλιογραφία Διονυσίου Σολωμού, Χανιά, 1934
Γύρω στο Σολωμό, Αθήνα, Στοχαστής, 1925
Γύρω στο Σολωμό Β΄, Αθήνα, Στοχαστής, 1927
Δάλλας Γιάννης, Η ποιητική του Σολωμού και του Κάλβου και η διαμόρφωση της εφτανησιακής κριτικής . Η κριτική στην νεώτερη Ελλάδα, Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1981

Διονύσιος Σολωμός . Ανθολόγιο θεμάτων της Σολωμικής Ποίησης, Εισαγωγή - Σχόλια Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Ανθολόγηση Ε. Γ. Καψωμένος - Κωνσταντίνα Χαλιάτσου - Αθανάσιος Ζήσης, Αθήνα, έκδοση της Βουλής των Ελλήνων, 1998
Ζαμπέλιος Σπυρίδων, Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ; Αθήνα, τυπ. Π. Σούτσα & Λ. Κτενά, 1859
Ζώρας Γεώργιος Θ., Διονύσιος Σολωμός . Ο εθνικός ποιητής της νεωτέρας Ελλάδος (1798 - 1857), Αθήνα, 1957
Θέμελης Γιώργος, Ο Σολωμός ανάμεσά μας . Αναζήτηση της αληθινής ανθρώπινης φύσης, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης, 1971
Καραντώνης Ανδρέας, «Διονύσιος Σολωμός», Από τον Σολωμό ως τον Μυριβήλη (Λογοτεχνικά μελετήματα), σ.13 - 40, Αθήνα, Εστία, χ.χ.
Καψάσκης Σωκράτης, Η ιδεολογική και πολιτική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού 1818 - 1838, Αθήνα, Κέδρος, 1991
Καψάσκης Σωκράτης, Στοιχεία βιογραφίας του Διονυσίου Σολωμού, Αθήνα, Τυπωθήτω, 1997 (8)
Καψάσκης Σωκράτης, Μοναχικοί μαυροντυμένοι περιπατητές της Κέρκυρας . Σολωμός - Κάλβος, Αθήνα, Τυπωθήτω, 1997 (8)
Καψωμένος Ε. Γ., Η σχέση ανθρώπου - φύσης στο Σολωμό, Χανιά, 1979 (2η έκδοση)
Καψωμένος Ε. Γ. (συνεργ.), Λεξικό Σολωμού, Πίνακας λέξεων του ελληνόγλωσσου σολωμικού έργου, Ιωάννινα, 1983
Καψωμένος Ερατοσθένης Γ., Το χρυσόνειρο . Ένα λανθάνον λυρικό επεισόδιο στο Β' Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων, Πόρφυρας 81 - 82 (Κέρκυρα), 4 - 9 / 1997, σ. 463 - 476
Καψωμένος Ερατοσθένης Γ., Ο Σολωμός και η ελληνική πολιτισμική παράδοση . Ερμηνευτική μελέτη, Αθήνα, έκδοση της Βουλής των Ελλήνων, 1998
Κεχαγιόγλου Δημήτρης, «Διονύσιος Σολωμός», Η παλαιότερη πεζογραφία μας, Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Β΄, 2, σ.124 - 142, Αθήνα, Σοκόλης, 1999
Κίτσος - Μυλωνάς Α. Θ. (επιμέλεια), Σολωμός, Προλεγόμενα κριτικά Στάη - Πολυλά - Ζαμπελίου, Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1980
Κονόμος Ντίνος, Σολωμού ανέκδοτα γράμματα στον Ιωάννη Γαλβάνη, Αθήνα, Collection de l'Institut Francais d'Athenes 72, 1950
Κονόμος Ντίνος, Σολωμικά, Αθήνα, 1963 (στη σειρά Ζακυνθινή Βιβλιοθήκη)
Κόρφης Τάσος, «Στοιχεία σύγχρονων αισθητικών τάσεων στο έργο του Διονύσιου Σολωμού», Πόρφυρας 59, 10 - 12 / 1991, σ. 7 - 14
Κουτσιλιέρης Ανάργυρος Γ., Συμβολή εις την γλώσσαν του Σολωμού, Εναίσιμος επί διδακτορία διατριβή υποβληθείσα εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, 1967
Κριαράς Ε., Διονύσιος Σολωμός . Ο βίος, το έργο, Θεσσαλονίκη, 1957 (και β΄ έκδοση 1969)
Λορεντζάτος Ζήσιμος, Δοκίμιο Ι, Αθήνα, 1947
Λορεντζάτος Ζ., Για το Σολωμό, τη λύρα τη δίκαιη, Αθήνα, ΄Ικαρος, 1974
Μαθιουδάκη Μαρία, «Γύρω από τη συνάντηση ανθρώπινων και υπερφυσικών δυνάμεων στο έργο του Διονυσίου Σολωμού: Δύο θέματα», Μολυβδοκονδυλοπελεκητής 6, περ. Γ΄, 1998 - 1999, σ. 27 -36
Μαρωνίτης Δ. Ν., Δ. Σολωμός, Οι εποχές του «Κρητικού», Αθήνα, Λέσχη, 1975
Μιχαλόπουλος Φάνης, Διονύσιος Σολωμός (1798 - 1853), Αθήνα, έκδοση Μουσικών Χρονικών, 1931
Μιχαλόπουλος Φάνης, Η Ακαδημία Αθηνών κι η έκδοση του Σολωμού, Αθήνα, έκδοση των Μουσικών Χρονικών, 1937
Μιχαλόπουλος Φάνης, Εκδόσεις και μελοποιήσεις του Εθνικού μας Ύμνου, Αθήνα, 1941
[Μουσούρης Αντώνης], Νέος Φωστήρ «Επιστημονικός» . Οίος καταδεικνύεται εκ προσφάτου περί τον Σολωμόν έργου του . Υπό βεβήλου ανεπιστήμονος, Αθήνα, τυπ. Α. Διαλησμά, 1936 [κατά του βιβλίου του Ν. Β. Τωμαδάκη, Εκδόσεις και χειρόγραφα του ποιητού Διονυσίου Σολωμού, Διατριβή επί διδακτορία υποβληθείσα εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, τυπ. Εστία, 1935]
Μπουμπουλίδης Φαίδων Κ., Σολωμικά. Αθήνα, τυπ. Μυρτίδου, 1956 (ανάτυπο από το Δελτίο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τ.11)
Μυγδάλης Λάμπρος, Διονυσίου Σολωμού, Εις το θάνατο του Λορδ Μπάιρον . Πηγές και ξένες επιδράσεις, Θεσσαλονίκη, Μποδίτσης, 1973
Παγκράτης Περικλής, «Γυναίκα της Ζάκυθος . Η αντιστοιχία μορφής και ψυχής - Οι αποχρώσεις», Πόρφυρας 81 - 82, 4 - 9 / 1997, σ. 477 - 487
Παλαμάς Κωστής, «Σολωμός Διονύσιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 22, Αθήνα, Πυρσός, 1933
Παλαμάς Κωστής, Διονύσιος Σολωμός, Αθήνα, Ερμής, 1970 (επιμέλεια Μ. Κ. Χατζηγιακουμής)
Παπαδοπούλου - Ιωαννίδου Λιλή, Ο «Κρητικός» του Δ. Σολωμού στο αυτόγραφο τετράδιο Ζακύνθου αρ.11 . Μια νέα έκδοση του ποιήματος, Μεταπτυχιακή εργασία, Θεσσαλονίκη, 1978
Παχίνη - Τσαντσάνογλου Ελένη, Μια λανθάνουσα ποιητική σύνθεση του Διονυσίου Σολωμού . Το αυτόγραφο τετράδιο Ζακύνθου, αρ.11, Θεσσαλονίκη, 1978
Πολίτης Λ., Ο Σολωμός στα γράμματά του. Αθήνα, χ.ε., 1956
Πολίτης Λ., Γύρω στο Σολωμό . Μελέται και άρθρα (1938 - 1958), Αθήνα, Έκδοση του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, 1958 (και έκδοση β' επαυξημένη, με τίτλο Γύρω στον Σολωμό . Μελέτες και άρθρα (1938 -1982), Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1985)
Πολυλάς Ιάκωβος, Διονύσιος Σολωμός . Η ζωή και το έργο του και ο Εθνικός Ύμνος, Αθήνα, Μαρής, χ.χ.
Πολυλάς - Ζαμπέλιος, Γύρω στο Σολωμό, Αθήνα, Στοχαστής, 1925
Πορφύρης Κ., Διονύσιος Σολωμός . Ένας ποιητής - Ένας άνθρωπος - Μια εποχή, Αθήνα, Μίνωας, 1958
Ροζάνης Σ., Σπουδές στο Δ. Σολωμό, χ.τ., χ.ε., 1982
Σαββίδης Γ. Π., Η γυναίκα της Ζάκυθος . Μια νέα ανάγνωση της πρώτης μορφής παρουσιασμένη από τον Γ. Π. Σαββίδη, Αθήνα, ανάτυπο από το περιοδικό Περίπλους 9 - 10, Άνοιξη - Καλοκαίρι 1986, σ. 11 - 28
Σπανδωνίδης Πέτρος Σ., Ο ποιητής Διονύσιος Σολωμός . Μελέτη, Θεσσαλονίκη, 1947
Σπαταλάς Γερ., Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική κ' οι φυσικές υπερβολές της πολεμικής κριτικής (απάντηση στον κ. Κ. Βάρναλη), Αθήνα, Εκδοτικά Καταστήματα Ακροπόλεως, 1926
Τσαντσάνογλου Ελένη, «Ο πληροφοριακός λόγος και ο λόγος της τέχνης στη Γυναίκα της Ζάκυθος του Σολωμού», Παλίμψηστον 6 - 7 (Ηρακλείου), 12 / 1988, σ. 15 - 46
Τσαντσάνογλου Ελένη, «Σολωμός Διονύσιος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9α, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988
Τωμαδάκης Ν. Β., Εκδόσεις και χειρόγραφα του ποιητού Διονυσίου Σολωμού, Διατριβή επί διδακτορία υποβληθείσα εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, τυπ. Εστία, 1935
Τωμαδάκης Ν. Β. (επιμ.), Διονύσιος Σολωμός, Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1959 (στη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη, αρ.15)
Χατζηγιακουμής Ε. Κ., Νεοελληνικαί πηγαί του Σολωμού . Κρητική λογοτεχνία - Δημώδη μεσαιωνικά κείμενα - Δημοτική ποίησις, Αθήνα, 1968 (διατριβή επί διδακτορία)
Χατζηγιακουμής Μανόλης Κ., Σύγχρονα σολωμικά προβλήματα (Κριτική συμβολή), Αθήνα, 1969
Χριστιανόπουλος Ντίνος, Οι μεταφράσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού, Βιβλιογραφία - Πληροφορίες - Σχόλια, Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από τον τόμο Αφιέρωμα στον καθηγητή Λίνο Πολίτη, 1978
Branderbourg J., Solomos et l'Italie, Rotterdam, χ.ε., χ.χ.
Coutelle L., Formation poetique de Solomos (1815 - 1833), Αθήνα, Ερμής, 1977
Jenkins R., Dionysius Solomos, Cambridge University Press, 1940
Lascaris P., Solomos, Chartres, Imprimerie Durand, 1946
Levesque Robert, Solomos . Introduction, prose et poemes, Athenes, Icaros - Institut Francais d'Athenes, 1945
Mackridge P., Διονύσιος Σολωμός, Μετάφραση Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, Αθήνα, Καστανιώτης, 1995
Merlier Octave, Solomos et origene . Suivi de deux autres essais, Athenes, 1990
Paraschos Cl., Dionysios Solomos (Extrait des Melanges offerts a Octave et Melpo Merlier), Athens, 1953
Raizis Byron M., Dionysios Solomos, Νέα Υόρκη, Twayne's World Authors Series, 1972
Rotolo Vincenzo, Il dialogo sulla lingua di Dionisio Solomos, Palermo, Presso l' Accademia, 1970
Watkins M., A commentary on the Free Besieged (III) by Dionysius Solomos, Μελβούρνη, 1976 (διδ. διατριβή, πολυγραφημένο)

Αφιερώματα περιοδικών
Παναθήναια 4, ετ. Β΄, 30/5/1902
Αγγλοελληνική Επιθεώρηση 3, 3 - 4/1948, αρ. 9
Ελληνική Δημιουργία Α΄, 15/4/1948, αρ.5
Επτανησιακά Φύλλα 13, ετ. Α΄, 12/1948
Πορεία 2, 3 - 4/1957, αρ. 15 - 16
Επιθεώρηση Τέχνης Στ΄, 11 - 12/1957, αρ. 35 - 36
Νέα Εστία 62, ετ. ΛΑ΄, Χριστούγεννα 1957, αρ. 731
Νέα Εστία 104, ετ. ΝΒ΄, Χριστούγεννα 1978, αρ.1235
Επτανησιακά Φύλλα 5, περ. Γ΄, 12/1957
Υδρία 16, 5 - 7/1975
Αιολικά Γράμματα Η΄, 9 - 12/1978, αρ. 47 - 48
Τετράδια Ευθύνης 22, 1984 (με τίτλο Αρετή και δόξα του Διονυσίου Σολωμού)
Διαβάζω 213, 12/4/1989
Η λέξη 142, 11 - 12/1997
Νέα Εστία 144, ετ. 72, Δεκέμβριος1998, αρ.1707

Η Βιβλιογραφία είναι ενδεικτική, έχει συγκεντρωθεί από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και προτείνεται στον δικτυακό του τόπο

Ο Σολωμός στη μουσική

Αν και με έργο μικρό σε έκταση και συχνά αποσπασματικό, ο Διονύσιος Σολωμός είναι από τους περισσότερο μελοποιημένους ποιητές.
Κατ' αρχήν, από τους Επτανήσιους συνθέτες, στους οποίους ήταν καλά γνωστός και πιο οικείος. Πριν ακόμη ασχοληθεί με την πρώτη μελοποίηση του Ύμνου εις την Ελευθερίαν ο Νικόλαος Μάντζαρος είχε ήδη μελοποιήσει άλλα ποιήματα του Σολωμού. Το πρώτο ήταν Η Φαρμακωμένη και ακολούθησαν τρία αποσπάσματα από τον Λάμπρο, τα ποιήματα Εις μοναχήν και Η Ξανθούλα, και η μεταφρασμένη από τον ποιητή Ωδή του Πετράρχη. Υπάρχουν μαρτυρίες για μερικά ακόμη μελοποιημένα ποιήματα, όπως Το Όνειρο και Η Καταστροφή των Ψαρών, δεν έχουν όμως βρεθεί οι παρτιτούρες.
Ποιήματα του Σολωμού έχουν μελοποιήσει, επίσης, ο Ιταλός μαθητής του Μάντζαρου, Ραφαήλ Παριζίνι (1830 - 1875), οι Ιωάννης Τσακασίανος (1853 - 1908), Παύλος Κάρρερ (1829 - 1896) και Φραγκίσκος Δομενεγίνης από τη Ζάκυνθο, οι Νικόλαος Δελαπόρτας και Γιώργος Λαμπίρης (1833 - 1889) από την Κεφαλονιά, και ο Σπύρος Ξύνδας (1812 - 1896) από την Κέρκυρα.
Από τους σύγχρονους συνθέτες, Σολωμό έχουν μελοποιήσει ο Μάριος Βόρβογλης (1855 -1967), ο Κωνσταντίνος Κυδωνιάτης (1908 - 1996), ο Βασίλης Καρποδίνης (1908 -1995), ο Βασίλης Δέλλιος (1908 -1995), ο Βαγγέλης Μουτσόπουλος (1930 - ), ο Γεώργιος Καζάσογλου (1908 -1984), ο Γεράσιμος Ρομποτής (1903 -1987), ο Σόλων Μιχαηλίδης (1905 -1979), ο Ιωσήφ Μπενάκης (1924 - ), ο Γιάννης Μαρκόπουλος (1939 - ), ο Μίκης Θεοδωράκης (1925 - ) και ο Μάνος Χατζηδάκις (1925 - 1994).
Και από τους νεότερους, ο Γιώργος Τσαγκάρης, ο Σπύρος Σαμοϊλης, ο Κώστας Αγουρίδης και άλλοι.

Ενδιαφέρουσες συνδέσεις
Υπουργείο Πολιτισμού / Επετειακές εκδηλώσεις www.culture.gr
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου / Αρχείο Ελλήνων λογοτεχνών www.ekebi.gr

Βιογραφία, εργογραφία, βιβλιογραφία από τη Logotexnia.com www.logotexnia.com/writersgr/solomos/solomos.html

Βιογραφία, εργογραφία, σχολιασμός από τη Wikipedia www.wikipedia.org/wiki/Διονύσιος_Σολωμός
Κείμενα του Διονυσίου Σολωμού www.diapolitismos.gr/epilogi/about.php?id_atomo=518
Διονύσιος Σολωμός - Εθνικός, Ευρωπαίος, οικουμενικός www.corfuweb.gr/solomos.htm


* το διαβάσαμε και το μεταφέρουμε από το:
http://www.sekb.gr/Afieromata.aspx?ad=5&ph=1

Σάββατο 28 Ιουνίου 2008

Η καταστροφή της Σμύρνης

Ανέκδοτα μέχρι σήμερα γράμματα και ημερολόγια Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων που βρίσκονταν εκείνη την ημέρα στη Σμύρνη δίνουν την πιο κατηγο ρηματική απάντηση στο ιστορικό ερώτημα

«Είδα Τούρκους στρατιώτες να βάζουν φωτιά»
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΣΑ ΜΠΑΣΤΕΑ*
Ποιος έκαψε τη Σμύρνη; Πλέον δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Το βιβλίο του Βρετανού συγγραφέα Τζάιλς Μίλτον «Ο Χαμένος Παράδεισος, Σμύρνη 1922» βασίστηκε σε, ανέκδοτα μέχρι σήμερα, γράμματα και ημερολόγια Λεβαντίνων της Σμύρνης. Οι μαρτυρίες Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων που είδαν Τούρκους στρατιώτες με βαρέλια γεμάτα πετρέλαιο να ραντίζουν τα κτίρια στην αρμενική συνοικία και να βάζουν φωτιά, δίνουν την πιο κατηγορηματική απάντηση στο ιστορικό ερώτημα. Αναπάντητα όμως συνεχίζουν να παραμένουν τα γιατί μπροστά σε τόσο ανθρώπινο πόνο και παραλογισμό: την ώρα που οι ορχήστρες των βρετανικών πλοίων έπαιζαν για να μην ακούγονται οι κραυγές των προσφύγων, οικογένειες κρύβονταν σε τάφους για να γλιτώσουν. ...
«Οι εντολές μας είναι να κάψουμε τα σπίτια»
«Τρεις τρόποι για να πεθάνεις»
Την ώρα που η φρίκη ζωντάνευε στην προκυμαία της Σμύρνης, οι Βρετανοί αξιωματικοί φορούσαν τις λευκές στολές για το δείπνο

Οι ορχήστρες έπαιζαν μελωδίες...
Πάνω στο βρετανικό πλοίο «Ιron Duke» ο πλοίαρχος σερ Όσμοντ ντε Μποβουάρ Μπροκ επέμεινε να τηρηθεί η καθημερινή ρουτίνα. Ο Τζορτζ Ουόρν Πράις περιέγραψε πώς οι αξιωματικοί ντύθηκαν για δείπνο με τις λευκές επίσημες στολές τους την ώρα που στο βάθος εξελίσσονταν σκηνές από την κόλαση. Όταν οι κραυγές από την προκυμαία έγιναν τόσο δυνατές ώστε δεν μπορούσαν να τις αγνοήσουν, ο καπετάνιος διέταξε την ορχήστρα του πλοίου να παίξει. Ακολούθησαν και άλλα πλοία και οι διαπεραστικές κραυγές των απεγνωσμένων προσφύγων αναμείχθηκαν με ένα μέντλεϊ από σουξέ της εποχής... ...
Το φλερτ του Κεμάλ
«Ξεκαθαρίζει ποιος έκαψε τη Σμύρνη»

*από την εφημ. "ΤΑ ΝΕΑ" 28.6.2008

Κυριακή 4 Μαΐου 2008

"ΥΠΑΤΙΑ"

(Φιλόσοφος στην Αλεξάνδρεια του 4ου μ.Χ. αι.)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
ΜΑΙΡΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΪΒΑΛΗ

(Από τα Πορτραίτα του Φαγιούμ
Πορτραίτο γυναίκας ,Βρετανικό Μουσείο,
Τμήμα Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων .
(μέσα ή τέλη), 161 -192 μ.Χ. )
Μία ιδέα πως θα μπορούσε να μοιάζει η Yπατία


Από το βιβλίο του Arnulf Zitelmann
(Γεννήθηκε το 1929 στην πόλη Oberhausen της Γερμανίας. Σπούδασε Φιλοσοφία και Θεολογία . Διετέλεσε καθηγητής θρησκευτικών και έγραψε ως επί το πλείστον μυθιστορήματα για παιδιά και νέους. Συνεργάστηκε επίσης στη συγγραφή βιβλίων διδακτικού εριεχομένου.)
Από τον πρόλογο του βιβλίου:
Το ερέθισμα για τη μετάφραση του κειμένου που ακολουθεί μου έδωσε το βραβείο "ΥΠΑΤΙΑ", το οποίο καθιερώθηκε από τον Σύνδεσμο Επιστημόνων προς τιμήν της Αλεξανδρινής φιλοσόφου , μαθηματικού και αστρονόμου Υπατίας, και απονέμεται "σαν φόρος τιμής σε γυναίκες που διακρίνονται για την προσφορά τους τόσο στον τομέα της επιστήμης όσο και στον χώρο της και του πολιτισμού" । Μέχρι σήμερα το βραβείο έχει απονεμηθεί στη
Μελίνα Μερκούρη, στη κ.Marianne MacDonald καθηγήτρια κλασσικής Λογοτεχνίας , στη Γαλλίδα ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγί κ.α.
………………………………………………………
Το κείμενο της μετάφρασης μου είναι ο επίλογος του νεανικού μυθιστορήματος
Hypatia του Arnulf Zitelmann που κυκλοφόρησε σε 2η έκδοση το 1988 στο Weinheim της Γερμανίας.
Μαίρη Ζωγράφου
Από το σημείωμα του βιβλίου:
Τον 4 / 5ο μ.Χ. αιώνα στην Αλεξάνδρεια η Υπατία ήταν όμορφη στη σκέψη και στην όψη . Επιβίωνε με όσους δέχονταν τη γνώση της. Δεν ευτελιζόταν ούτε
απομονωνόνταν. Η Υπατία μετέδιδε και συγκροτούσε γνώση , μαθηματική , αστρονομία και
φιλοσοφία.
Ερευνούσε, έγραφε και δίδασκε . Συμπλήρωνε και συμπληρωνόνταν , αυτοπροσδιοριζόταν στην επαφή και στη διαφορά της από τους άλλους. Αλλά το διαφορετικό δεν απλοποιείται , δεν εξουσιάζεται,είναι απειλή. Γι΄ αυτό την αφάνισαν , εφήμερα μόνο .
Η Υπατία και μετά το σωματικό της τέλος κινεί τη λογοτεχνία , κινεί την πραγματικότητα , γιατί το διαφορετικό είναι αναγκαίο. Ενώνει τη φαντασία
με τη ζωή.
Αλέξανδρος Κεσίσογλου
Αναπληρωτής καθηγητής
του Παν/μίου Ιωαννίνων

ΥΠΑΤΙΑ
Αυτό το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Υπατίας.


Η Υπατία, κόρη ενός φιλοσόφου και μαθηματικού, δίδαξε περί το 400 μΧ στην ανώτατη Σχολή της Αλεξάνδρειας, φιλοσοφία, μαθηματικά και
αστρονομία.
Λίγο πριν το Πάσχα του έτους 415 μΧ ήρθε το τέλος της από τα χέρια φανατικών Χριστιανών. Η ιστοριογραφία τοποθετεί κατά κανόνα τις γυναίκες μόνο στο περιθώριο της γραφής της. Αυτό ισχύει ακόμη και για εκείνες τις γυναίκες που στην επιστήμη και την τεχνική επέδειξαν εξαιρετικά σημαντικό έργο.
Από τους συγχρόνους τους αντιμετωπίσθηκαν εχθρικά ή γελοιοποιήθηκαν και ακόμη μετά τον θάνατό τους αγνοήθηκαν και έμειναν στην αφάνεια για πάντα. Αυτό συνέβη και με την Υπατία. Το γεγονός ότι το όνομά της δεν έχει λησμονηθεί ολότελα,
οφείλεται σε κάποιους συγγραφείς αλλά και στον Άγγλο ιστορικό Gibbon του 18ου αιώνα.
Στη Γαλλία ένα άρθρο στην Εγκυκλοπαίδεια της οποίας συνεκδότης υπήρξε ο Βολταίρος, εξύμνησε την Υπατία ως πρόδρομο του Διαφωτισμού.
Ο Φρειδερίκος Σίλλερ σχεδίασε ένα θεατρικό έργο πάνω στις συνθήκες της δολοφονίας της και στην Αγγλία εκδόθηκε στα μέσα του περασμένου αιώνα το πολυδιαβασμένο
μυθιστόρημα "Υπατία" του Charles Kingsley,με το οποίο η αρχαία φιλόσοφος έγινε για πρώτη φορά ευρύτερα γνωστή . Από τότε όμως δεν εκδόθηκε κανένα νέο μεγαλύτερο έργο γι΄ αυτήν και λείπει ακόμη μία καινούργια συνοπτική επεξεργασία του ιστορικού υλικού για το πρόσωπο και το περιβάλλον της . Η κύρια πηγή για τον βίο της Υπατίας είναι η ακόλουθη μαρτυρία ενός εκκλησιαστικού συγγραφέα των όψιμων αρχαίων χρόνων:
"Στην Αλεξάνδρεια έζησε μια γυναίκα με το όνομα Υπατία, που ήταν κόρη του φιλοσόφου Θέωνα. Είχε μια τόσο ξεχωριστή παιδεία, ώστε υπερτερούσε από όλους τους φιλοσόφους της εποχής της. Η διδακτική της δραστηριότητα την έφερε στην κορυφή της πλατωνικής σχολής , που ιδρύθηκε από τον Πλωτίνο.
Η Υπατία δίδασκε όποιον της το ζητούσε όλους τους τομείς της γνώσης. Ενώπιον των Αρχών εμφανιζόταν με παρησσία και με την αυτοπεποίθηση που της χάριζε η μόρφωσή της και ακόμη δεν έδειχνε κανένα ενδοιασμό να κινείται στην ανδρική κοινωνία.
Χάρη στην ασυνήθιστη ευφυΐα και τη δύναμη του χαρακτήρα της την αντιμετώπιζαν όλοι με σεβασμό και θαυμασμό. Αυτή η γυναίκα, λοιπόν, έπεσε τότε θύμα μηχανορραφιών. Επειδή δηλαδή συναντιόταν συχνά με τον Ορέστη, τον αυτοκρατορικό έπαρχο , διαδόθηκε στον χριστιανικό πληθυσμό η συκοφαντική φήμη ότι ήταν η Υπατία εκείνη που εμπόδιζε τον Ορέστη να καλλιεργήσει φιλικές σχέσεις με τον Κύριλλο, τον Επίσκοπο της πόλης. Έτσι συνωμότησαν διάφοροι θερμοκέφαλοι με την καθοδήγηση του αναγνώστη της εκκλησίας Πέτρου και επιτέθηκαν στη γυναίκα πισώπλατα, όταν κάποτε επέστρεφε στο σπίτι της. Την τράβηξαν από την άμαξα και την έσυραν βίαια στην εκκλησία που είναι γνωστή με το
όνομα Καισάρειο. Εκεί της έβγαλαν τα ρούχα και κατακρεούργησαν το κορμί της με σπασμένα γυαλιά.
Ένα – ένα κομμάτιασαν τα μέλη του σώματός της, έπειτα τα μετέφεραν όλα στον λεγόμενο Κιναρώνα και τα έκαψαν. Η πράξη αυτή ντρόπιασε πολύ τον Κύριλλο , όπως και την Εκκλησία της Αλεξάνδρειας. Γιατί τι μπορούσε να είναι πιο αποτρόπαιο από την
δολοφονία , την αιματοχυσία και τα παρόμοια σ΄αυτούς που σκέφτονταν όπως ο Χριστός; Ο συγγραφέας αυτής της διήγησης , ο Σωκράτης, ο επονομαζόμενος Σχολαστικός, ήταν σύγχρονος της Υπατίας. Το ιστορικό του έργο διακρίνεται για αξιοπιστία και ακρίβεια . Όμως το κείμενο αφήνει δυστυχώς πολλά ερωτήματα αναπάντητα,
για παράδειγμα , πιο ρόλο έπαιξε πράγματι ο Κύριλλος σε αυτή την υπόθεση.
……………………………………………………
Ένα λόγιο λεξικό που ανάγεται ίσως στους τελευταίους χρόνους της αρχαιότητας βεβαιώνει την αγαμία της φιλοσόφου . Διαβάζουμε εδώ:
"Έμεινε ανύπαντρη , αν και ήταν πανέμορφη και με ωραίο ανάστημα".
Στο λήμμα εξαίρεται ακόμη η διδακτική της δραστηριότητα και η επίδοσή της στην επιστήμη:
"Παρέδιδε για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και άλλους φιλοσόφους . Έγραψε Υπομνήματα στον Διόφαντο, τον Αστρονομικό Κανόνα και στα κωνικά του Απολλωνίου".
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει εδώ η αναφορά στον Διόφαντο , που μισό αιώνα πριν από την Υπατία δίδασκε Μαθηματικά στην Αλεξάνδρεια.
Σύγχρονοι ιστορικοί αποδίδουν στον Διόφαντο, τον ¨ πατέρα της επιστήμης της Άλγεβρας", την εισαγωγή συχνά μεγαλοφυών μεθόδων μαθηματικών πράξεων , στις οποίες μόνο οι θεωρητικοί των αριθμών των νέων χρόνων μπόρεσαν ν΄ αντιπαραθέσουν κάτι ισάξιο. Αυτό μας επιτρέπει να βγάλουμε συμπεράσματα για την επιστημονική ικανότητα της Υπατίας, αφού , όπως τονίζει το κείμενο, έγραψε υπομνήματα στη θεωρία των αριθμών του Διόφαντου. Η σκέψης της πιθανότατα να εναρμονιζόταν τέλεια με το μεθοδολογικό σκεπτικό των μοντέρνων μαθηματικών.
Δυστυχώς δεν έχει σωθεί έργο της Υπατίας.

(Πρόκειται για το Λεξικό της Σούδας ή (Σουΐδα).
Ο χρόνος συγγραφής του τοποθετείται τον 10ο μ.Χ. αιώνα. Στο λεξικό, στο ίδιο λήμμα (η Υπατία) ηίδια αναφέρεται και ως γυνή Ισιδώρου του φιλοσόφου.)
…………………………………………………………
Μία αξιόπιστη είσοδο στον κόσμο των σκέψεων της Υπατίας μας ανοίγει η φιλοσοφία του
Πλάτωνα του οποίου προβαλλόταν ως μαθήτρια.
(Εφοίτησε στη νεοπλατωνική σχολή του Πρόκλου και Ιεροκλή στην Αθήνα και επίσης στη σχολή του Αμμωνίου Σακκά στην Αλεξάνδρεια.)……………………………………………………..



*από την ιστοσελίδα http://lykeio6o.blogspot.com

Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Διηγήματα στη μνήμη του Σαμαράκη

Ο Δήμος Πλαστήρα Καρδίτσας προκηρύσσει τον Γ' Διαγωνισμό Διηγήματος «Αντώνης Σαμαράκης».Στόχος του διαγωνισμού, όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, «είναι να τιμηθεί η μνήμη του Αντώνη Σαμαράκη, του οποίου οι ρίζες καταγωγής ακουμπούν στο Μορφοβούνι, έδρα του Δήμου Πλαστήρα. Επίσης, να δοθεί η δυνατότητα ανάδειξης νέων συγγραφέων μέσα από το διήγημα και τον γραπτό λόγο».
Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε «όσους μετέχουν της ελληνικής παιδείας και γράφουν στην ελληνική γλώσσα», ανεξαρτήτως τόπου διαμονής και εθνικότητας, αρκεί η ηλικία τους να μην ξεπερνά το 40ό έτος (γέννηση 1967 και εντεύθεν).
Οι υποψήφιοι μπορούν να συμμετέχουν μ' ένα μόνο διήγημα, το οποίο να μην έχει ποτέ δημοσιευθεί. Το καθένα, καλό είναι να μην ξεπερνά τις 2.000 - 2.500 λέξεις. Το θέμα είναι ελεύθερο. Τα διηγήματα που θα ξεχωρίσουν θα δημοσιευτούν σε Ανθολογία, που θα εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο «Καστανιώτης».
Θα απονεμηθούν τρία βραβεία, τα οποία θα συνοδεύονται από το ποσά τών 1.500, 1.000 και 500 ευρώ. Στους επόμενους τρεις διακριθέντες θα δοθεί ειδικός έπαινος. Να σημειώσουμε ότι στον τόμο θα συμπεριληφθούν οι δεκαέξι πρώτοι διακριθέντες.
Τα διηγήματα υποβάλλονται ταχυδρομικά προς τον Δήμο Πλαστήρα: Μορφοβούνι Καρδίτσας, Τ.Κ. 430 67, με την ένδειξη «Για τον Γ' Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Αντώνης Σαμαράκης».
Τελευταία ημέρα κατάθεσης, με αποδεικτικό στοιχείο τη σφραγίδα τού ταχυδρομείου, η 31η Αυγούστου 2008.

* από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 22/04/2008

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2008

Γιατί η ποίηση;

του Πάτροκλου Λεβεντόπουλου*

διότι
Η Ποίηση, με κεφαλαίο Πι, υπογραμμίζει και επισφραγίζει το τραγικό μεγαλείο της υπαρξιακής μας αγωνίας. Λειτουργία κατ’εξοχήν
προσωπική, χωρίς να αποποιείται την επική της καταγωγή, διαχειρίζεται το
συναίσθημα σαν κοσμογονική ύλη, επιβεβαιώνοντας την θεική καταγωγή του λόγου διαμέσου της έκφρασης και αποκατάστασης του υποκειμένου της. Ερωτικά αυτοδιάθετη και ευέλικτη στην οικονομία της, συνοψίζει όλα τα βασανιστικά γιατί που μας σημαδεύουν από το νηπιακό μας λίκνο έως την τελευταία μας κατοικία.
Σαν αντίλογος της μοίρας ορθώνει το ανάστημά της για να αποδώσει
την πεμπτουσία,το άρωμα μιάς ανθρώπινης ζωής, μεγαλόσχημης η ταπεινής,
για να την αναδείξει σαν μια ιερή και ανεπανάληπτη συγκυρία. Η ποίηση, αρχέγονο όπλο μνήμης και αυτογνωσίας, αρθρωμένη μουσική προκατακλυσμιαίων λαών υπό τους ήχους κροτάλων, λόγος μαγικός που φιλοδοξεί να εξημερώσει το άπειρο,σημαίνον με συχνά αναπάντεχο σημαινόμενο,συγκεραίνει αίσθηση και στοχασμό σε σωματική λειτουργία και φιλοσοφώντας διονυσιάζεται για να ατενίσει τον κόσμο με Απολλώνειο βλέμμα.
Λειτουργεί όπως ο μετρονόμος, η αυτόνομη κλεψύδρα του αυτεξούσιου χρόνου,δροσίζοντας σαν αύρα το μέτωπο του Προμηθέα, εκ νέου δεσμώτη της παρανοικής απληστίας,του μεροληπτικού κερδοφόρου ορθολογισμού της εξουσίας,βορά στον ηλεκτρονικό παντεπόπτη οφθαλμού της χειραγώγησης. Ο ποιητικός χρόνος πυροδοτεί άμεσα το συναισθηματικό βίωμα της ύπαρξης και ακόμα και στην σκοτεινότερη του εκδοχή έμμεσα αποκαθιστά και ενσωματώνει την τραγική ατομικότητα μες την καθολική αρμονία του κόσμου.
Η ποίηση, υπό αυτή την έποψη,σαν αρχέτυπο απονομής δικαιοσύνης,καθαίρει την ύπαρξη και την νομιμοποιεί να διεκδικήσει ατομικά την αιωνιότητα με αντάλλαγμα την ισόβια πάλη και αγωνία για την ουτοπία μιάς αισθητικής Εδέμ όπου ο καλλιτεχνικός λόγος συμπίπτει με τον θεικό.Στην ιδανική αυτή περίπτωση,ο ιστορικός χρόνος αέναα προεκτείνεται και η ποίηση γίνεται
πανανθρώπινο κτήμα.Η αίσθηση του εφήμερου στην ποίηση, συχνά έντονη,
είτε γονιμοποιεί την έμπνευση, είτε την γελοιοποιεί και πάντως την διασώζει σαν στοχασμό η σαν πνοή στην ουράνια σύζευξη ύπαρξης και τέχνης. Εάν επιχειρούσαμε να αποδώσουμε εικαστικά τον ποιητικό χρόνο
θα απεικονίζαμε σε πρώτο πλάνο μία baroque ρυθμού έπαυλη με ιδιαίτερα
τονισμένες λεπτομέρειες περιγραφής σε χρηστικά αντικείμενα ,σκεύη και ποικίλες καλλωπιστικές λεπτομέρειες,ενώ ένας χρωματικά και ψυχικά άστατος ουρανός εκχειλίζει αφόρητη μελαγχολία,έκσταση και οδύνη, και σε
μια ευδιάκριτη γωνιά πάνω σε ένα ξύλινο τραπέζι στέκεται μία κλεψύδρα,το αρχαίο αμφίκυρτο γυάλινο όργανο μέτρησης χρόνου να δεσπόζει σαν κομβικό σημείο όλου του πίνακα.
Οι στιγμές μας,ο χρόνος που δικαιούμαστε,σπειρί σπειρί περνούν από το ανώτερο ημισφαίριο της κλεψύδρας στο κατώτερο ,με μαθηματική ακρίβεια.
Ο χρόνος, ο πραγματικά βιωμένος χρόνος της ζωής μας,μετρημένοι και ισχνοί κόκκοι άμμου,φαντάζει μυστήριος και ανεπανόρθωτα πολύτιμος,
μόνο που αυτή η κλεψύδρα είναι στην πραγματικότητα αόρατη και η
λειτουργία της μόνο υπό προυποθέσεις μπορεί να ανασταλεί, από μια
ανώτερη από αυτήν λειτουργία,την λειτουργία της ποίησης ώστε ο χρόνος
να αφομοιωθεί στην αιωνιότητα, σαν μεταφυσικός απόηχος της μουσικής
των ουράνιων σφαιρών της δημιουργίας.
Η ένταση στον πίνακα με την επακόλουθη εξαύλωση της μελαγχολίας τρέφει τον ουράνιο μεταφυσικό χρόνο που διογκώνεται απειλώντας να παραγκωνίσει τον συμβατικό χρόνο,τελεσιδίκα εξοβελίζοντάς τον σε μιά έκρηξη συναισθηματικής Αποκάλυψης. Αυτή η αίσθηση της ματαιότητας και του εφήμερου γίνεται πνευματικό άχθος και δυναστεύει τον ποιητή αλλά η ποίηση δεν γίνεται ποτέ τεφροδόχος ύπαρξης. Σαν σαιτιά πυρακτωμένου βέλους η απονενοημένο άλμα στο κενό, σκορπίζει την τέφρα και τους στίχους του ποιητή να απλωθούν σαν Προμηθεικό φως στα πέρατα
της αβύσσου. Ο ποιητής αιωρεί την κλεψύδρα από τον μεταφυσικό του χρόνο και την ανάγει σε λάφυρο του τελικού Θριάμβου της αρμονίας του κόσμου.
Η ποίηση, ανέκαθεν μια κοσμολογική εσωστρεφής λειτουργία,
παραμένει και σήμερα από τα τελευταία οχυρά πνευματικής αντίστασης ενάντια στην τεχνολογημένη τυποποίηση και απολυταρχία του καταναλωτικού ορθολογισμού.Δίνει τις φτερούγες της στον άνθρωπο για την υπέρτατη ματαιοδοξία,το χάρισμα να υγραίνεις της ψυχής την ανομβρία και να αφουγκράζεσαι στην χλόη τον αφόρητο έρωτα του κόσμου.
Η ποίηση ξαναγεμίζει την κλεψύδρα μας με χρυσοφόρα ευδία ,σπέρνει
χαρμολύπη στη χέρσα αδιαφορία,λαθραία οδηγεί άτακτους ερωτιδείς σε ανέραστα δωμάτια,και τρέφει μεταξοσκώληκες από τα πεσμένα φύλλα της καρδιάς μας..
Αυτά τα λόγια σκέφτηκα η ονειρεύτηκα διαβάζοντας το ποίημα του John Hall
‘Στίχοι πάνω σε μια κλεψύδρα ’.Πέθανε το 1656 σε ηλικία 29 ετών και βίωσε τον μεταφυσικό του χρόνο ταξιδεύοντας σήμερα ξανά μαζί μας
μέσα στον χρόνο:΄΄My life is measured by this glass,this glass by all those little sands that thorough pass’



*ποιητική παρέμβαση του Πάτροκλου Λεβεντόπουλου στο Συμπόσιο Ποίησης τον Ιούνη- Ιούλη του 2007

Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2008

Η Θεσσαλονίκη Μέσα από τα Μάτια των Ποιητών

Λένε πως απ’ το ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε...
Λένε ακόμη πως η μεγάλη γραφή δημιουργείται
σε μια πορεία γεμάτη μώλωπες ανάμεσα στον Λόγο και στη Γλώσσα....
Ίσως γι αυτό η ποίηση
θα ‘χει πάντα έναν σπόρο αμφιβολίας να σπείρει
στο χώμα εκείνο που μπερδεύονται τα βαθύτερα «θέλω» μας
και τα πιο σκληρά μας «πρέπει».
Η πόλη μας, πραγματικότητα και φαντασίωση,
δυνατότητα και περιορισμός, «θέλω» και «πρέπει»,
προσωπική και ολονών την ίδια ώρα,
απασχόλησε και πλούτισε την γραφίδα της ποίησης....
«Ήταν κάποτε μια πόλη» που, στις καλές της μέρες,
ήξερε πως απ’ το ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε.
Και προσπαθούσε να το μοιράσει σ’ όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά...
«Ήταν κάποτε μια πόλη»...

Ελένη Καρασαββίδου

Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2008

Ελένη Καρασαββίδου:
Κτονία-Αυτο

Ποίηση
Εκδόσεις ΥΦΟΣ
Δεκέμβρης 2005


στη σιωπή που κρύβει
μια σταγόνα βροχής
στη στιγμή που τα κομμάτια
θα πάρουν τη θέση τους
κι οι λέξεις θ' αποκαλυφθούνε
και στα διαβατάρικα Πουλιά
Πάντοτε


Συμφωνία

τραγωδία είναι όπου το θύμα αφήνεται να ξεγελαστεί όσο κι ο θύτης
(εναλλακτικός ορισμός τραγωδίας της αρχαίας ελληνικής γραμματείας)

Κι όταν ήταν
ο Προμηθέας
στον γρανιτένιο του
σταυρό
το ίδιο πουλί"
που του 'τρωγε
τα σπλάχνα
το ίδιο πουλί
του 'φερνε νερό
στα χείλη

κι ήταν
ο Προμηθέας
που του 'κλεινε το μάτι
συνωμοτικά
και τελεσίδικα.

Εργένισσες Λέξεις

Οι "Απόλυτα Έντιμοι Στίχοι"
Γυμνοί.

Δίχως να στηρίζονται
στη διπλανή, τροτέζα, λέξη
Εργένηδες
Δίχως ίσκιο
σαν το ξερό χώμα καταμεσήμερο
Δεν έχουν που να κρυφτούν
δεν έχεις που να σε κρύψουν
Είσαι μόνος
και πρέπει
να εφεύρεις
το ακόντιο από την αρχή
Με μόνον ήχο
τον χτύπο της πέτρας να κρούει την πέτρα

Τότε το Κύμβαλον αλαλάζοντας γίνεται Γη
και πλάθεται
και πλάθει

Οι "Απόλυτα-Έντιμοι-Στίχοι"
Γυμνοί
Όσο κι οι άνθρωποι
Πριν από την Αρχή
μετά από το τέλος

Τυπικοί Διάλογοι - 'Ανθρωποι Τυπικοί

Οι άνθρωποι τελειώνουν
τους "ανθρωπιστικούς διαλόγους" τους
όταν τελειώνουν τις "καλωσυνάτες" ερωτήσεις

-"Πώς είσαι";

Προσεύχονται να πεις: -"Είμαι καλά!"
Αν πεις: -"Καλά δεν είμαι"
τότε τί θα το κάνουν αυτό το "δεν";
Πώς θα το βολέψουν
στον ανέξοδο ανθρωπισμό τους;

Ρομαντική Πορεία

Εκεί που τόσο καλά "γιγνώσκεις"
Στην πιο ελάχιστη σχισμή
Φαρδιά όσο η θάλασσα η πλέρια
Εκεί που η στιγμή καλύπτει δυο γράμματα μόνο
Κι αυτές οι δυο μικρές ψηφίδες ανοίγουν
Βιβλίο τεράστιο
Δυο λιγνά πόδια να σταθεί ο 'Ατλαντας ορθός
Κάθε Στιγμή Κατακρημνισμένος
Εκεί στο λεπτεπίλεπτο λεπτό
Που η συμμετοχή
Σε συνενοχή
Τρέπεται
Επισφραγίζοντας τα Πάντα
Απασφαλίζοντας το Παν.



Εκδόσεις ΥΦΟΣ